مقدمه
رنگ ها نشانه ای هستند از وجود ذرات خداوند و همچنین قدرت و توانمندی پروردگار خویش اما هدف از آفرینش این رنگ ها چیست؟
پروردگار عالم هستی را از نظر تصویری بر پایه فرم و رنگ بنیاد نهاد و در هر ذره ای معنی و انرژی خاصی نهفت که آدمی آنها را بشکافد، فلسفه ی وجودیشان را دریابد و از طریق این نشانه ها خالق خویش را بشناسد.
خداوند خطاب به رسول مکرم اسلام می فرماید : من گنجی بزرگ بودم که دوست داشتم شناخته شوم پس خلق کردم تا شناخته شوم.
پس می توان گفت که رنگ یکی از ملزومات خلقت و زندگی بشر است . بنابراین شناخت آن برای هر انسان و به خصوص هر هنرمندی لازم است. بنابراین تحقیق خود را به این موضوع اختصاص داده همچنین در مرحله ی اول تاریخ رنگ و پس از آن ساختار رنگ و انواع آن، فیزرنگ، معانی رنگ، اساس نام گذاری رنگ ها، اصطلاحات و کاربرد آن ها در رنگ، جنبه های سه گانه رنگ، انسانها در استفاده از رنگ چند نوع اند، استفاده از رنگ در آثار هنرمندان مختلف و رنگ درمانی را مورد بررسی قرار می دهیم.
همچنین در این تحقیق تلاش شده از روش تحقیق تاریخی، موردی و توصیفی استفاده شود و به این دلیل این موضوع را برای تحقیق خود استفاده کرده ام که بگویم که رنگ ها همیشه زنده هستند و اگر بخواهیم حتی با ما حرف هم می زنند . قابل ذکر است که بگویم به این دلیل نام تحقیق خود را ماتیس گذاشته ام زیرا ماتیس از احساسات شخصی خود الهام می گرفت او طرح هایی کوچک از نقاشی هایی که قبلاً موضوعات آنها را مشخص کرده بود می ساخت و قبل از شروع رنگ آمیزی میزان استفاده از هر رنگ را می نوست به عبارت دیگر برحسب احساس ذهنی رنگ ها را به کار می برد و یکی از خلاقان بزرگ در استفاده از رنگ بود.
تاریخ رنگ
طبق شواهد موجود از تاریخ گذشته اولین سازندگان رنگ در جهان مصریان شناخته شده اند همچنین رنگ رزی برای اولین بار در چین حدود 3000 سال قبل از میلاد مسیح آغاز شد.
در گذشته تنها رنگی که برای نقاشی وجود داشت مشکی بود. که از سوزاندن تنه ی درختان یا جانوران به دست می آمد.
تا اینکه بعدها توانستند رنگ را از آهن گیاهان مواد معدنی و هر آنچه که در طبیعت رنگ داشت بگیرند و آنها را با چربی حیوانات مخلوط کرده و مواد رنگی بسازند.
در کل می توان گفت : رنگ از جایی به وجود آمد که آدمی سعی کرد آرزوها و نیازهایش را بر جایی تثبیت کند و با استفاده از رنگ بر روی صخره ها و غارها آن را به یادگار گذاشت.
طبق همین نیازها بشر تلاش کرد تا از تک رنگ بودن بیرون رود و علاوه بر رنگ مشکی و رنگ اخرایی توانست رنگ های دیگر را پیدا کند. در گذشته از نقاشی به عنوان زبان و انتقال پیام استفاده می کردند و از رنگ ها برای هشدار و معنی بخشیدن به اثر.
ساختار رنگ و انواع آن
واژه ی رنگ به معنای رنگ آمیزی کردن و معنی دادن به اثر است. اما خود رنگ را می توان این طور بیان کرد همان تاثیرات مثبت و منفی است که ما از اطرافمانمان دریافت می کنیم.
رنگ ها از رنگدانه های بسیار بسیار ریزی به دست می آیند که در آب غیر محلولند و از آسیاب کردن مواد معدنی به دست می آیند. اما از حدود سیصد سال پیش رنگ دانه های مصنوعی متنوعی با ساختار شیمیایی هم مورد استفاده قرار می گرفت.
رنگ ها دو نوع اند : رنگ های روغنی و رنگ های جوهری
در رنگ های روغنی رنگدانه ها با روغنی که در مجاورت هوا خشک می شود ساخته می شود همچنین رنگ هایی موسوم به اکرلیک رنگدانه هایی هستند که حلال آن آب است و پس از خشک شدن لایه ی سختی از خود به جا می گذارد که دیگر با آب حل نمی شود.
رنگ های جوهری بخش دیگر از مواد رنگین هستند که در مایعات حل می شوند این جوهرها معمولاً منشا آبی دارند و از انواع گیاهان و حیوانات به دست می آید.
فیزیک رنگ
اتین 1 در کتاب رنگ خود می گوید : خاصیت فیزیکی یا شیمیایی، همان چیزی است که من آن را اثر رنگ می نامم.
برای دیدن رنگ نیاز به عواملی چون :
نور : نور به عنوان منبع فرآیند رنگ که بدون آن رنگ اشیاء دیده نمی شود.
ساختار مولکولی اشیاء : که باعث می شود همه یا بخشی از نور تابیده شده به آنها منعکس شود و در نتیجه به رنگ همان بخش از طیف نور که از اشیاء به چشم منعکس می شود، دیده شوند.
چشم انسان : که نور بازتاب یافته از سطح اشیاء را در یک فرآیندی پیچیده به وسیله ی سلولهای نوری شبکیه توسط اعصاب بینایی به شکل علائمی خاص به مغز انتقال می یابد و این علائم در مغز به عنوان رنگ ادراک می شود. همچنین می توان اشاره کرد که در شبکیه دو دسته سلول وجود دارد که یک دسته سلولهای استوانه ای که تیرگی ها و روشنایی ها را توضیح می دهد و دسته دیگر سلولهای مخروطی که رنگ ها را تشخیص می دهد.
رنگ ها توسط منشور چگونه به وجود می آید.
با تجزیه توسط منشور، آن دسته از اشعه ها که طول موج کوتاهی دارند به رنگ آبی بنفش و آن دسته از اشعه ها که طول موج متوسط دارند به رنگ سبز و آن دسته از اشعه های نور که دارای طول موج بلند هستند به رنگ قرمز دیده می شود.
همچنین برای تولید نور سفید اگر این سه طول موج را با هم ترکیب کنیم نور سفید حاصل می شود.
معانی رنگ ها
زوج های مکمل
رنگ های مخلوط
اساس نام گذاری رنگ ها
امروزه به علت تنوع رنگی شرکت ها و کارخانه ها رنگ ها را شماره بندی می کنند و نمونه ای رنگ را در کتابچه ی رنگ خود نشان می دهند.
اصطلاحات و کاربرد آنها در رنگ
شدت یا خلوص رنگ : درجه سیری یا اشباع رنگ است. “به میزان خالص بودن رنگ می گویند” مثال : یک زرد در حالتی که با هیچ رنگی مخلوط نشده باشد. در زردترین و ناب ترین حالت خود دیده می شود و اگر همین زرد با سفید مخلوط شود به سردی می گراید و اگر با شکلی مخلوط کدر و بی جان است و دیگر از آن خلوص و ناب بودن برخوردار نخواهد بود.
کنتراست
وقتی از کنتراست رنگ ها صحبت به میان می آید قطور وجود روابط و تاثیرات است که هم تمایز میان رنگ ها و هم تاثیرات متقابل میان آنها را از نظر مبصری مورد بررسی قرار می دهد.
مشهورترین نظریه در خصوص کنتراست رنگ مربوط به وجود هفت کنتراست رنگ است.
خام : منظور از ته رنگ یا فام همان کیفیت رنگین بودن رنگ هاست. همچنین رنگ ها بر اساس فام و یا بخشی از طول موج نوری که منعکس می کنند نامیده می شوند.
جنبه های سه گانه رنگ
رنگ ها به سه صورت مورد استفاده قرار میگیرند که به آن جنبه های سه گانه ی رنگ هم می گویند. رنگ به عنوان عنصری تجسمی برای توصیف موضوع اثر و خصوصیات آن : برای مثال یک منظره زمستانی یا پائیزی مشخص می شود.
رنگ به عنوان عنصری نمادین و استعاری که معنای عمیق و درونی اثر و اجزاء آن را به نمایش می گذارد. مثال : در بسیاری از آثار هنرمندان که بر اساس محتوای موضوعات (اعتقادی، مذهبی، رمزی و افسانه) ساخته اند کاربرد رنگ عموماً جنبه ای نمادین و استعاری دارد.
استفاده از رنگ برای به نمایش گذاشتن ارزشهای درونی و زیبایی ها و تاثیرات خود رنگ، بدون در نظر داشتن ارزش های استعاری و توصیفی آن.
برای مثال : محصولات صنعتی و هنرهای سنتی مثل فرش، گلیم، پارچه و … بهره می گرفتند.
انسانها در استفاده از رنگ چند نوع اند؟
گروه اول : (مقلدانند) که از خود ایده ای در مورد رنگ آمیزی ندارند ولی بر اساس شیوه اساتید خود به رنگ آمیزی می پردازند.
گروه دوم : اصیل ها که همانگونه که هستند رنگ آمیزی می کنند. آنها بر اساس ذهن و سلیقه خود رنگ آمیزی می کنند و بیان ثابتی دارند.
گروه سوم : جامع گرایان اند، نقاشانی که برحسب مقررات جامع و عینی به رنگ آمیزی می پردازند هریک از کمپوزسیون های آنها بنا به نوع موضوعی که دارد رنگ آمیزی می شود.
فهرست مطالب
مقدمه 3
تاریخ رنگ 5
ساختار رنگ و انواع آن 6
فیزیک رنگ 7
معانی رنگ ها 9
اساس نام گذاری رنگ ها 11
اصطلاحات و کاربرد آنها در رنگ 12
جنبه های سه گانه رنگ 15
انسانها در استفاده از رنگ چند نوع اند 16
استفاده از رنگ در آثار هنرمندان مختلف 16
رنگ درمانی 19
نتیجه 21
منابع و ماخذ 22