مقاله درباره آب انبارهای استان قزوین

این مقاله به بررسی آب انبارهای استان قزوین، از جمله آب انبارهای سردار بزرگ، سردار کوچک و آقا می پردازد و تاریخچه، معماری و مرمت آن ها را تحلیل می کند.

آب انبارهای استان قزوین

آب انبار سردار بزرگ، واقع در شهر قزوین، بزرگترین آب انبار تک گنبدی ایران به شمار می آید. این بنای تاریخی در خیابان راه آهن این شهر قرار دارد و توسط محمد حسن خان و محمد حسین خان سردار، از امرای دوران فتحعلی شاه قاجار، بنا شده است. این آب انبار دارای سردری با قوس جناغی است که زیبایی خاصی به آن بخشیده است. برای دستیابی به شیر آب، باید از پنجاه پله سنگی عبور کرده و حدود دوازده و نیم متر پایین رفت. مخزن آب این آب انبار به صورت مربع و با ابعادی تقریباً هفده متر در هفده متر ساخته شده است. در ساختار دیوارهای آن از شفته آهک و روکش ساروج استفاده شده است. ساروج ترکیبی از آهک و خاکستر یا ریگ است که در تماس با آب به مرور انیدرید کربنیک جذب کرده و آهک را به سنگ آهک محکم و پایدار تبدیل می کند، که برای ساخت بنا استفاده می شود. قطر دیوارهای آن حدود سه متر است. گنبد عظیم این آب انبار از آجر ساخته شده و در بالاترین قسمت آن یک بادگیر قرار دارد. ارتفاع بلندترین نقطه گنبد از کف آب انبار حدود ۲۸.۵ متر است. حجم مخزن آب این آب انبار به سه هزار و ششصد مترمکعب می رسد.

آب انبار سردار کوچک

این آب انبار در مقابل مسجد و مدرسه سردار در خیابان تبریز شهر قزوین قرار دارد و از بناهای تاریخی ساخته شده توسط برادران “سردار”، از امرای دوران فتحعلی شاه قاجار در سال ۱۲۲۹ هجری قمری است. سردر آب انبار با کاشی کاری های زیبا تزئین شده و در داخل ورودی آن، رسمی بندی هایی به چشم می خورد که همراه با کتیبه ای از سنگ مرمر به خط نستعلیق است. برای دستیابی به شیرآب، باید از سی و شش پله عبور کرد. مخزن آب انبار به صورت مربع و با ابعادی تقریباً بیست متر ساخته شده است. در مرکز این مربع، ستونی عظیم به قطر چهار متر قرار دارد. پوشش سقف آب انبار از چهار گنبد خفته تشکیل شده که در مرکز هر یک از آنها بخارکش کوچکی وجود دارد. گنجایش مخزن آب انبار حداکثر ۳۸۰۰ مترمکعب است که آن را به بزرگترین آب انبار شهر قزوین تبدیل می کند.

آب انبار آقا

آب انبار آقا، از آثار دوران قاجاریه، در نزدیکی مسجدی به همین نام در خیابان شهید انصاری شهر قزوین واقع شده است. این آب انبار دارای سردری زیباست که با کاشی کاری معقلی و کاربندی تزئین شده است. راه شیرآب این آب انبار در حال حاضر شامل سی پله سنگی است و پایین ترین قسمت آن با کف کوچه حدود ۹.۶۰ متر اختلاف سطح دارد. مخزن آب انبار به شکل مستطیل طراحی شده و دیوارهای آن با قطر تقریبی ۲.۲۰ متر از شفته آهک با روکش ساروج ساخته شده اند. طاق مخزن نیز از آجر ساخته شده و گنجایش مخزن آن تقریباً ۸۰۰ مترمکعب است.

فهرست مطالب

آب انبارهای استان قزوین
آب انبار سردار بزرگ
علت ساخت آب انبار
نگاهی به پیشینه آب انبار و مرمت آن
مرمت این آب انبار
اقلیم
تهویه
نحوه اجرا و نوع مصالح
منبع