مقاله آفات مهم غلات و گیاهان و راه های مبارزه با آن

مقدمه:
جانوران روی زمین ، برای ادامه زیست و بقایای نسل خود نیاز به مقدار معینی انرژی دارند که به تقریب تمام آن توسط نور خورشید تامین می گردد. در ابتدا نور توسط گیاهان سبز ، تا به انرژی شیمیایی تبدیل شود. تا سایر جانداران بتوانند با تغذیه این گیاه نیروی مورد نیاز خود را بدست آورند.

محصول های کشاورزی که برای غذا ، مورد حمله گیاهان پست و جانوران مختلف قرار می گیرند. در اثر حمله دچار کم رشد و کم محصولی می شوند.

و از آغاز کشاورزی ، انسان با این مشکل روبرو بوده است. به طور کلی ، می توان جاندارانی را که به گیاهان خسارت وارد می سازند به سه گروه علف های هرز ، عوامل بیماری زا و آفات تقسیم نمود. با اینکه نتیجه فعالیت هر سه گروه کم و یا نابود شدن محصول و بالارفتن هزینه تولید است. هر گروه با شیوه ای ویژه خود خسارت هایی وارد می آورد.

محیط های کشت :
امروزه محیط های کشت آماده بصورت پودر یا قرص در بازار موجود بوده و برای صرفه جویی در وقت با حل نمودن آنها در آب ، محیط غذایی آماده مصرف خواهد بود و بهترین محیط های کشت به قرار زیرند :

1)Potato Dextrose Agar ( سیب زمینی،اکستروز،آگار ): اکثر قارچ ها در این محیط به خوبی رشد می نمایند و از این محیط برای جدا سازی اکثر قارچ ها استفاده می شود.

2)Beef-Extract Agar یا عصاره گوشت گاو – آگار – Potato Dextrose Peptone Agar یا سیب زمینی اکستروز پیتون آگار ، این دو محیط بیشتر برای

جدا سازی باکتری های پاتوژن مصرف می شوند.

3)Water Agar (آب آگار) : این محیط کشت تهیه شده از آگار و آب به نسبت

5/1 % محیط مناسبی برای جدا سازی باکتری ها از قارچ های تیوم و فوزاریم

می باشد. ضمناً گلوکز آگار نیز یک محیط کشت کم پروتئین محسوب می شود.

4)اسید لاکتیک : برای جلوگیری از رشد باکتری های پاتوژن و ساپروفیت به هر 10 میلی لیتر محیط کشت ذوب شده قبل از ریختن به داخل ظروف لیتری ، یک یا دو قطره اسید لاکتیک اضافه می گردد.

وسایل مورد نیاز در مزرعه
1- حداقل وسایل مورد نیاز : یک ذره بین تاشو با قدرت بزرگ نمایی ده برابر یک چاقوی جیبی تیز ،تخته پرس و کاغذ برای خشک کردن گیاهان و مقداری کیسه پلاستیکی و …

2- وسایل استاندارد : هرس دستی ، اره تاشو ، بیل دسته دار ، تخته پرس ، دوربین عکاسی مجهز به Close up و فیلم رنگی ، کیسه های پلاستیکی برای مجزا نگاه داشتن ، نمونه های گیاهی ، برچسب ، کاغذ یادداشت .

مشخصات نمونه خوب
نمونه بایستی شامل تمام مراحل رویشی پاتوژن باشد. و برای اینکه نمونه تازه و شاداب باشد بهتر است در کیسه پلاستیکی و داخل یخدان نگهداری شود. نمونه بایستی از بخش مورد حمله پاتوزن برداشته می شود.

Scab ( Head Blight ) ( بادزدگی سنبله )

عامل بیماری Fusarium Graminearum
علائم لکه های کوچک آبسوخته کمی قهوه ای رنگ در قاعده یا وسط پوسته یا محور سنبله ، علامت اولیه بیماری است . در امتداد لبه پوسته ها یا در قاعده سنبلکها رشد مسیلیومی صورتی تا قرمز رنگ تشکیل می شود. در هوای گرم و مرطوب ، سنبلکهای آلوده با ظهور پرتیس های آبی – سیاه رنگ ، خالدار می گردند .

کنترل : ستخم عمیق زیر بقایای گیاهی
تناوب زراعی حداقل یکساله با گیاهان غیر گندمیان

ضد عفونی بذر با قارچکش

Septoria Leaf Blotch : سپتوریوزبرگ

عامل بیماری Septoria Tritici
علائم : بصورت لکه های کوچک نامنظم و قهوه ای مایل به قرمز ظاهر می شوند که توسط رگبرگها محدود شده ، به صورت طولی گسترش می یابند. و خالهای سیاه ریز (بیکنیدها) بر روی لکه ها ایجاد می شود.

کنترل :
1- کاشت بذور گواهی شده و عاری از بیماری و ضد عفونی شده با قارچکش

2- شخم زیر بقایای گیاهی

3- کشت ارقام مقاوم
4- استعمال یک قارچکش برگی در شرایط مساعد برای گسترش بیماری

5- تناوب گندم با یک گیاه غیر میزبان هر سه تا چهار سال

Downy Mildew سفیدک سطحی

عامل بیماری Erysiphe Graminis
علائم : روی همه میزبان ها ، نخستین علائم قابل مشاهده این بیماری ، کلنی های سفید تا خاکستری کمرنگ ، پودری و پنبه مانند میسیلیوم ها و کنیدی ها روی سطح بالایی برگها و غلاف برگها و گاهی روی سنبله است. این مواد قارچی به آسانی با انگشت از روی برگ جدا می شوند.

کنترل : استفاده از ارقام مقاوم
استعمال قارچکش برگی ، در صورت صرفه اقتصادی

Yellow Rust رنگ زرد

عامل بیماری Puccinia Strii formis
علائم : جوشهای رنگ نواری که حاوی یورید یوسپورهای زرد تا زرد مایل ، نارنجی رنگ هستند ، معمولاً نوارهای باریکی را روی برگ می سازند . جوشها علاوه بر برگ ، روی غلاف برگ ها ، گردن سنبله و گلومها قابل مشاهده اند.

کنترل : 1- استفاده از ارقام مقاوم

2- استفاده از قارچکش های برگی
3- تقویت مناسب کود خاک به ویژه از نظر پتاسیم

4- هوای خنک در بهار ، مقاومت گیاهان بالغ حساس به دها را در برخی ارقام ، به تاخیر می اندازد.

5- ضد عفونی بذور با قارچکش

بیماری ها در مرکبات

آنتراکنوز مرکبات :

قارچ عامل Collectorichum Gloesporiodes
اسپورتک سلولی و شفاف و به شکل بیضی پهن و کشیده ، خسارت آن وقتی بیشتر می شود که درختان در اثر عواملی نظیر کم آبی ، کمبود عناصر غذایی سرمازدگی ، آفات و بیماری ها و نامساعد بودن شرایط فیزیکی خاک و عدم مراقبت ها ضعیف شده اند حمله می کنند.

علائم :
به صورت زرد و خشک برگهای انتهایی و ریزش اکثر با تمامی آنها جلب توجه می کند. شیارهایی کوچک و بزرگ در امتداد طولی ایجاد می شود که از به هم پیوستن آنها شیار بزرگی به وجود می آید از حرکت مواد غذایی ممانعت می کند. و موجب خشکیدگی سرشاخه ها می شود. طول شاخه های خشک شده 20 تا cm40 و گاهی بیشتر است.

میوه لکه های کم عمق و سطحی با قطر cm5/1 به رنگ خاکستری متمایل به نقره ای ظاهر می شوند. چنانچه لکه ها روی پوست میوه به سمت عمق پیشروی می نمایند. میوه به پوسیدگی نرم مبتلا می شود و پوست آلوده به رنگ قهوه ای متمایل به خاکستری تغییر رنگ می دهد.